-----Bi kịch của tiến hóa văn hoá----
(1) Văn là đẹp, hoá là sự biến đổi, văn hoá là làm cho cái gì đó biến đổi thành cái đẹp. "Cái gì đó" có thể là cái vật chất tự nhiên, cũng có thể là một hỗn độn xấu do chính đời sống con người tạo ra. Con người gieo trồng sự sống vào tự nhiên và rồi thì mọi thứ vận hành theo quy luật cái đẹp.
(2) Chính con người thấy mình đẹp trước khi thấy cái tự nhiên đẹp bởi ẩn nghĩa của văn hoá là làm cho mình đẹp. Ở tầm mức thức nhận thấy cái đẹp, con người đã sử dụng đến trí năng cực cao của tuệ, đó chính là năng lực khái quát. Khái quát đủ tầm sẽ mở rộng tuệ đến cực hạn cuối cùng của tự nhiên giới - hạn độ của cái đẹp.
(3) Bi kịch của văn hoá là trong giới hạn chật hẹp của thức nhận lợi ích chính mình, chủ thể cái đẹp làm cho mình đẹp cũng đồng thời làm cho người khác xấu. Bi kịch ấy kéo dài mãi từ thời sơ kỳ văn hoá nhân loại đến tận bây giờ, thời kỳ của chủ nghĩa tư bản trưởng thành.
(4) Sự biến dịch các giá trị tư bản chảy lan khắp toàn cầu đã không ngừng làm thay đổi tất tật định nghĩa về giá trị và về cái đẹp của văn hoá bản địa, những nơi mà văn minh tư bản lướt qua.
(5) Đi khắp miền đất núi cao sông dài hoang sơ cho đến những lồng bê tông đô thị hỗn độn, khắp bản làng đến các loại chung cư, sẽ thấy cái bi kịch của tiến hoá nó dã man đến nhường nào, nó cuồng nộ ra sao.
(6) Những làn sóng mạo nhận dưới thuật ngữ văn minh lướt nhanh đến độ quy luật nhân quả cũng dường như không kịp lên tiếng. Tất cả bị cuốn theo như những hạt bụi trong lốc gió, chẳng ai kịp dừng lại để cảm khái lần cuối cho những đổ vỡ vĩnh viễn cái móng nền của văn hoá hôm qua.